13 Jul 2022 | Interviews

Ο Εμμανουήλ CHOUS μιλά για το βιώσιμο και ελληνικό design του, που βασίζεται στον πειραματισμό

Μια ματιά στο design του CHOUS, που συνδυάζει αρμονικά τη βιομηχανική με την αιθέρια αισθητική, με αφορμή την πρώτη συνολική έκθεση των έργων του.

DS.WRITER:

Vasilis Xifaras

Η επίδραση του αθηναϊκού αστικού περιβάλλοντος, αλλά και των φυσικών στοιχείων και υλικών, είναι συχνά εμφανής σε καλλιτέχνες από την Αθήνα. Ο Εμμανουήλ Χουσάκος, γνωστός με το brandname του CHOUS, όχι μόνο αντλεί έμπνευση από αυτά τα στοιχεία, υλικά και άυλα, αλλά και πειραματίζεται με τα όριά τους, τις δυνατότητές τους και τη χρησιμότητά τους. Μάρμαρο, ξύλο, μπρούτζος, γυαλί και σχοινί πρωταγωνιστούν στο object και set design που επιχειρεί από το 2015.

Ο ίδιος δηλώνει πως μια στοίβα από μαρμάρινα θραύσματα του προκαλεί ενθουσιασμό. Αυτό το συναίσθημα, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της αισθητικής και τη γνώση των κατασκευών που διαθέτει, συντελούν στη δημιουργία αυτού του ιδιαίτερου αισθητικού ύφους που φέρουν τα αντικείμενα. Το κάθε σπάραγμα ατόφιου υλικού διατηρείται, με την έμφαση να δίνεται στον τρόπο με τον οποίο αυτό συνδέεται με ένα άλλο κομμάτι. Είναι ένα λιτό, αλλά κομψό και δυναμικό design, που αντλεί τις ρίζες του από το ελληνικό χώμα και εμπνέεται από τον αρχαίο κόσμο. Ακολουθούν μερικά από τα έργα που ξεχωρίσαμε:

Tetris #2

Αυτό το αντικείμενο λειτουργεί σαν ένα παιχνίδι μεταξύ διαφορετικών υλικών και επιπέδων. Τα κομμάτια «ανακυκλωμένου» μαρμάρου και πολυστερίνης ενώνονται με τρόπο άμεσο και εμφατικό, τέτοιο που μοιάζουν σα να εξισώνονται οι διαφορετικές ποιότητές τους. Ο σχεδιασμός αυτών των όγκων, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ακριβής χρήση τους, αποδίδει στο αντικείμενο λειτουργικότητα, ενώ μπορεί ταυτόχρονα να στέκεται στον χώρο ως γλυπτό.

Tetris #2 | Φωτογραφία: chous.org

Kions

Για τη σειρά δοχείων με τίτλο «Kions», ο Εμμανουήλ CHOUS πειραματίστηκε με τις μορφές και τη συνδιάλεξη μεταξύ του γυάλινου δοχείου και του μαρμάρινου στερεού –και τα δύο κυκλικής διατομής. Τα στιβαρά αλλά και εύθραυστα αντικείμενα –ωδή στην τέχνη του ελληνικού φυσητού γυαλιού, που εκλείπει με γρήγορους ρυθμούς– ισορροπούν μεταξύ της διαφάνειας και της αφάνειας, καθώς εκμεταλλεύονται τις ιδιότητες του πεντελικού μαρμάρου και του φυσητού γυαλιού.

Kions | Φωτογραφία: chous.org

Tentacles etc

Η σειρά αυτών των έργων αποδεικνύει ότι η επανάχρηση ανακυκλωμένης πρώτης ύλης στο design μπορεί να αποτελέσει αυτούσια την κεντρική ιδέα του σχεδιασμού. Χρησιμοποιημένα σχοινιά σταθεροποιούνται με τη βοήθεια ειδικής επεξεργασίας, ώστε να δημιουργήσουν λεπτά καθιστικά ή τραπεζάκια, που “αιωρούνται” σε όποιον χώρο τοποθετηθούν.

Tentacles etc | Φωτογραφία: chous.org

Με αφορμή την έκθεση «Birthday», που ολοκληρώθηκε στις 8 Μαΐου σε χώρο του αρχιτεκτονικού και design γραφείου KN Group στην Αθήνα, μιλήσαμε με τον Εμμανουήλ Χουσάκο, για να μάθουμε περισσότερα για το μοναδικό του design.

Στιγμιότυπο από την έκθεση “Birthday” | Φωτογραφία: Γιάννης Φράγκος

Τι γεύση σου άφησε η πρώτη έκθεση με έργα σου; Την περιγράφεις ως το αποτέλεσμα ενός δημιουργικού “τοκετού” με αντικείμενα στοργής και ποίηση. Πες μας περισσότερα.

Η παρουσίαση ενός όγκου δουλειάς στο πλαίσιο μιας ατομικής έκθεσης αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση. Ο δημιουργός διαχειρίζεται σε μεγάλο βαθμό την ευθύνη τού αισθητικού αποτελέσματος στην ολότητά του, ενώ καλείται να δομήσει και να επικοινωνήσει ένα αυτοτελές αφήγημα, ή στην περίπτωσή μας ένα «ποίημα» αρθρωμένο από αντικείμενα και αισθητικούς όρους, που υποχρεωτικά δε χωρά ανειλικρίνεια ή υπεκφυγές. Προσομοιάζει έτσι, θα έλεγε κανείς κατ’ αναλογία, με ένα δημόσιο ξεγύμνωμα. Ο τίτλος και η εννοιολογική σύνδεση με έναν τοκετό, λοιπόν, παραλληλίζονται με την πρωτοεμφάνιση ενός αυτόνομου «οργανισμού», ενός ενιαίου σώματος, που δεν έχει υλοποιηθεί ακόπιαστα, αλλά έχει προκύψει ως απόρροια πολλαπλών ζυμώσεων. Είναι αλλιώς μία «μετενσάρκωση», ή απλά ένας τρόπος να επανασυστηθεί κανείς δημιουργικά. Και όπως κάθε «τοκετός» με επιτυχή έκβαση, συνοδεύεται από γλυκιά κούραση και αίσθημα βαθιάς λύτρωσης.

Από ποια πράγματα αντλείς την έμπνευση για τη σύνθεση των μορφών σου; Αποτελεί καταλυτικό ρόλο στον σχεδιασμό το θραύσμα που έχεις πρώτα στα χέρια σου;

Αφετηρία για εμένα αποτελεί το υλικό αυτό καθαυτό, με όλες τις «διαστάσεις» του: τις φυσικές του ιδιότητες, τους εννοιολογικούς και συμβολικούς συσχετισμούς που έχουν διαμορφωθεί από τη διαχρονική του χρήση, την ιστορικότητα που γεννούν οι προηγούμενες ανθρώπινες χειρονομίες. Έμπνευση για εμένα αποτελεί επίσης η γοητεία που μπορεί να προκύψει από την τυχαιότητα μιας σύνθεσης ή τη φαινομενική παραδοξότητα στις σχέσεις υλικού - φόρμας - χρήσης - ένταξης, που μοιραία ενέχει το στοιχείο της έκπληξης και γεννά το ερώτημα του πώς κάποιος θα μπορούσε να φιλτράρει και να μετουσιώσει τα στοιχεία αυτά σε σχεδιαστική πράξη. Ενδεικτικά, τέτοια στοιχεία συναντώ άφθονα στην αθηναϊκή μεταπολεμική αρχιτεκτονική, το φυσικό περιβάλλον, τη μαγειρική.

Στιγμιότυπο από την έκθεση “Birthday” | Φωτογραφία: Γιάννης Φράγκος

Φαίνεται ότι το μάρμαρο είναι μια από τις αγαπημένες σου πρώτες ύλες. Τι σημαίνει μάρμαρο για εσένα; Πιστεύεις ότι έχεις εξαντλήσει τον πειραματισμό με τις ιδιότητες και τις χρήσεις του;

Η επιστροφή μου πριν μερικά χρόνια στην Αθήνα, μετά από μακρά παραμονή στο εξωτερικό, μου υπογράμμισε την καθολική παρουσία του υλικού στην πόλη, όσο σε καμία άλλη, με ποικίλες εκδοχές του: δομικές ή διακοσμητικές, περίτεχνες ή απλοϊκές, καλαίσθητες ή άγουστες. Το μάρμαρο ήταν η πρώτη αφορμή για τον αρχικά εικαστικό πειραματισμό μου με τις τρεις διαστάσεις, που κατόπιν εξελίχθηκε στην ενασχόλησή μου με το αντικείμενο. Με μαγνήτισαν τα μαρμάρινα ρετάλια με τις ιστορίες που κουβαλούν, ως δοχεία προηγηθείσας δημιουργικής δράσης, τις ατέλειές τους, που προσδίδουν συναισθηματικό βάρος, και το πώς ένα κομμάτι πολυτελούς υλικού, αφού μεταπέσει στην ευτέλεια, μπορεί να ανακυκλωθεί, να επανανοηματοδοτηθεί και να υπάρξει σε μία νέα συνθήκη. Εάν σεβαστείς την ιδιότυπη προσωπικότητα που φέρει το μάρμαρο, μπορεί να σου χαρίσει ατελείωτα μονοπάτια έκφρασης.

Το project “Tentacles etc” διαφέρει από τα υπόλοιπα, αφού δομείται από ένα μόνο υλικό και είναι ελαφρύ. Πώς προέκυψε η ιδέα;

Σε πρώτη ανάγνωση το εν λόγω έργο φαίνεται παράταιρο και αποτελεί όντως περισσότερο ένα παιχνίδι. Εξού και δεν συμπεριλήφθηκε στην έκθεση. Ωστόσο, διατηρεί με τον τρόπο του θεματικές που φαίνεται ότι χαρακτηρίζουν τη δουλειά μου: την έρευνα γύρω από εναλλακτικές χρήσεις των υλικών, τις σχέσεις κενού-πλήρους, σκληρού-μαλακού, βαριού-ελαφριού, που διαμορφώνουν φαινομενικά ευαίσθητες ισορροπίες. Στοιχειοθετεί και αυτό εξίσου μία κοινή με τα υπόλοιπα έργα βιωματική εμπειρία, με άξονα την αλληλουχία οφθαλμαπάτης - έκπληξης - περιέργειας - χιούμορ.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον; Στοχεύεις στο κοινό εκτός Ελλάδας;

Με ενδιαφέρει σαφώς η προβολή της δουλειάς μου στο εξωτερικό, με συμμετοχή σε εκθέσεις και ειδικά projects. Συνήθως επιδιώκω τον διάλογο των έργων με τον χώρο, άρα ειδικότερα προσβλέπω σε αναθέσεις που αφορούν τη δημιουργία in situ έργων σε ιδιαίτερους, πάσης φύσεως χώρους και τοποθεσίες.