AI, ChatGPT και Design

Κεντρική Εικόνα: Addidas & Moncler “The Art of Explorers” | Πηγή εικόνας: cdn.decrypt.co

Έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας από τότε που ο Italo Calvino, στο έργο του Cybernetics and Ghosts, αναφερόταν στην ύπαρξη μιας ηλεκτρονικής μηχανής που θα μπορούσε η ίδια να παραγάγει κείμενο. Αυτές, όμως, οι νέες μηχανές, κατά τον ίδιο, είναι ικανές να ξεπεράσουν τους υφιστάμενους κανόνες και να οδηγήσουν σε χαώδη μονοπάτια. «Οι ηλεκτρονικοί εγκέφαλοι, ακόμα κι αν απέχουν πολύ από το να παράγουν όλες τις λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου, είναι ωστόσο ικανοί να μας προσφέρουν ένα πειστικό θεωρητικό μοντέλο για τις πιο περίπλοκες διαδικασίες της μνήμης μας, των νοητικών μας συνειρμών, της φαντασίας μας, της συνείδησής μας. Οι Shannon, Wiener, von Neumann και Turing έχουν αλλάξει ριζικά την εικόνα μας για τις νοητικές μας διαδικασίες.», αναφέρει κάπου στο κείμενό του, ενώ, κάνοντας σύγκριση των δαρβινικών και χεγκελιανών θεωριών για την ανάπτυξη της ανθρώπινης σκέψης, ο Calvino υποστηρίζει πως η νέα αυτή ηλεκτρονική πραγματικότητα συνέχισε «τις καμπύλες των στατιστικών διαγραμμάτων και η ιστορική έρευνα κλίνει όλο και περισσότερο προς τα μαθηματικά».

Αυτή η αλληλεπίδραση των μαθηματικών συνεχειών και του κειμενικού περιβάλλοντος, μισό αιώνα μετά τις αρκετά ρηξικέλευθες απόψεις του Italo, φαίνεται να παίρνει σάρκα και οστά, με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης και τις λειτουργίες του ChatGpt να εισχωρούν (ή καλύτερα να εισβάλλουν;) σε πολλούς κλάδους της σύγχρονης ζωής, διευκολύνοντάς την ή, κατά άλλους, αφαιρώντας από αυτήν τη ζωτική της ουσία που προέρχεται από την ανθρώπινη ματιά. Τελικά, ίσως ο Italo Calvino να είχε δίκιο, όταν έλεγε, το μακρινό (ή και όχι τόσο μακρινό) 1967, ότι: «Η ανθρωπότητα αρχίζει να καταλαβαίνει πώς να διαλύσει και να συναρμολογήσει ξανά το πιο περίπλοκο και απρόβλεπτο από όλες τις μηχανές της: τη γλώσσα. Ο σημερινός κόσμος είναι πολύ πιο πλούσιος σε λέξεις και έννοιες και σημεία από τον κόσμο που περιέβαλλε τον πρωτόγονο άνθρωπο και οι χρήσεις των διαφόρων επιπέδων γλώσσας είναι πολύ πιο περίπλοκες».

Παρ’ όλα αυτά, ο Calvino προχώρησε περισσότερο τη σκέψη του, φτάνοντας εκεί που το AI -ακόμη τουλάχιστον- δεν έχει καταφέρει να εισχωρήσει. Εκεί που η λογοτεχνική μηχανή πλέον «αισθάνεται την ανάγκη να παράγει αταξία, ως αντίδραση ενάντια στην προηγούμενη παραγωγή της τάξης: μια μηχανή που θα παράγει πρωτοποριακό έργο για να ελευθερώσει τα κυκλώματά της, όταν αυτά πνίγονται από μια υπερβολικά μεγάλη παραγωγή κλασικότητας». Μπορεί στο άμεσο μέλλον να δούμε το ChatGPT να παράγει, όχι μόνο προϋπάρχον περιεχόμενο, αλλά περιεχόμενο που θα μπορούσε να εξερευνήσει τις στατιστικές συχνότητες, τόσο πολύ και τόσο βαθιά, προκαλώντας το χάος και, κατά συνέπεια, την ολική διατάραξη του ίδιου του κανόνα του συστήματος, φέρνοντας στην επιφάνεια περίεργες ιδιότητες του ανθρώπινου ψυχισμού, που έως τότε θα ήταν βαθιά και καλά κρυμμένες. 

AI, ChatGPT και τεχνολογία 

Θα μπορούσε, άραγε, κάποιος να σκεφτεί, ότι το παρόν κείμενο δεν είναι τίποτε άλλο από ένα προϊόν του ChatGPT; Και γιατί να χαρακτηρίζεται ως προϊόν ένα απλό κείμενο; Τι άλλο θα μπορούσε, όμως, να είναι ένα παράγωγο της Τεχνητής Νοημοσύνης, στο οποίο τίποτα δεν προέρχεται από τον άνθρωπο; Ποια είναι η διαφορά του από ένα απλό κουτί, που κατασκευάστηκε από τις μηχανές ενός εργοστασίου; Προφανώς, δε θέλουμε να είμαστε αφοριστικοί με τις νέες τεχνολογικές καινοτομίες. Φυσικά και υπάρχουν οι θετικές και φωτεινές τους πλευρές. Τα προϊόντα που κατασκευάζονται μέσω του AI, φέρνουν επανάσταση στον τρόπο που βλέπουμε και κατασκευάζουμε τα αντικείμενα μαζικής κατανάλωσης. Η χρήση του μπορεί να οδηγήσει τον εκάστοτε designer στην ανάπτυξη πολλών και διαφορετικών σκέψεων αναφορικά με τον σχεδιασμό ενός αντικειμένου, αφού είναι ικανό να συνδέσει πολλές και -αρκετές φορές- ασύνδετες μεταξύ τους πληροφορίες. Έτσι, ο designer μπορεί να εμπνευστεί από αυτόν τον αλλόκοτο, πολλές φορές, συνδυασμό και να προχωρήσει μετέπειτα στη σύνθεση και τον σχεδιασμό του τελικού προϊόντος σε λιγότερο χρόνο και με λιγότερο κόπο και προετοιμασία. 

Elbo Chair (Arthur Harsuvanakit and Brittany Presten) | Πηγή εικόνας: media.wired.com

Εκτός των άλλων, τα «παιδιά» της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι παραγμένα με όσο το δυνατό λιγότερο κόστος παραγωγής και μπορούν να προσαρμοστούν καλύτερα στις απαιτήσεις του αγοραστή-πελάτη, αφού επιτρέπουν τη μαζικότερη εξατομίκευση. Αυτή η custom-made προσέγγιση, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της 3D εκτύπωσης, βελτιστοποιούν επιπλέον τη διαδικασία παραγωγής, στην οποία τα λάθη και ο κόπος μειώνονται. 

Cosmopolitan magazine | Πηγή εικόνας: hips.hearstapps.com

Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα αυτής της νέας πραγματικότητας είναι το εξώφυλλο του περιοδικού Cosmopolitan. Μια γιγαντιαία γυναικεία μορφή, ως αστροναύτης σε ένα σεληνιακό, ροζ τοπίο (ούτε το ΑΙ δεν μπορεί να μας απαλλάξει από τα «ροζ» στερεότυπα), πήρε 20 δευτερόλεπτα για τον σχεδιασμό και την ολοκλήρωσή του. Ωστόσο, το The Economist φαίνεται να ήταν αυτό που λάνσαρε πρώτο ένα ΑΙ σχεδιασμένο εξώφυλλο, και πάλι με την ύπαρξη μιας γυναικείας ρομποτικής φιγούρας. 

Πηγή εικόνας: images.app.goo.gl

Αυτοαναφορικά -αφού πάντα έχουμε ένα ρομπότ να μας αγναντεύει, πάντα απόκοσμο αλλά και τόσο οικείο-, τα συγκεκριμένα εξώφυλλα είναι λίγα από τα πολλά παραδείγματα της ύπαρξης της Τεχνητής Νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας. Από αυτά, δεν μπορούσε να λείπει ο χώρος της διαφήμισης, με την καμπάνια The Art of Explorers της Adidas σε συνεργασία με τη Moncler, να μας εισάγει περισσότερο στον χώρο του ChatGPT. Η Moncler προσκάλεσε καλλιτέχνες πολλών πεδίων να δημιουργήσουν γλυπτά εξερευνητών, αντλώντας έμπνευση από τη συλλογή. Η καμπάνια, που δημιουργήθηκε από κοινού με την Adidas, αντιπροσωπεύει μια εξέλιξη του fashion show Art of Genius της Moncler, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2023 στο Λονδίνο και αποκάλυψε για πρώτη φορά τη συνεργασία των δύο εταιρειών.

Art of Genius (Λονδίνο 2023) | Πηγή εικόνας: video-images.vice.com

Επιπλέον, η Adidas λάνσαρε και τα The Futurecraft 4D Shoe, στα οποία οι ιδιότητες της ΑΙ χρησιμοποιήθηκαν στον σχεδιασμό για την ενίσχυση της άνεσης της σόλας του παπουτσιού, με τη δημιουργία μιας εσωτερικής δομής που παραπέμπει σε πλέγμα, για την καλύτερη υποστήριξη της ανατομίας του ποδιού.

The Futurecraft 4D Shoe | Πηγή εικόνας: media.gq.com

Παρόμοια πλέγματα δημιουργήθηκαν και για τον σχεδιασμό του νέου και βελτιωμένου πτερυγίου του The A320neo Aircraft της Airbus. Ο σχεδιασμός αυτός συμβάλλει στη μείωση της κατανάλωσης καυσίμων του αεροσκάφους, κάνοντας έτσι ένα βήμα προς την επίτευξη της οικολογικότερης προσέγγισης στον σχεδιασμό. Παράλληλα, το ΑΙ εισχωρεί και στον χώρο του σχεδιασμού επίπλων, με τον Γάλλο Philippe Starck και τη συνεργασία του με το Kartell and Autodesk Research για τη δημιουργία καρέκλας, που μας παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Salone del Mobile 2019. Φουτουριστικές και πολύχρωμες οι καρέκλες της συνεργασίας αυτής, δεν διαφέρουν σε τίποτα -οπτικά τουλάχιστον- με τις αντίστοιχες στις οποίες η συμβολή της Τεχνητής Νοημοσύνης απουσιάζει. Υπάρχει περίπτωση να έγινε χρήση των simulations αντοχής του προϊόντος από το ΑΙ, και αυτό να επηρέασε το πάχος του αντικειμένου; Αυτό είναι ένα καίριο ερώτημα για την ανάδειξη των πολλών δυνατοτήτων της Τεχνητής Νοημοσύνης στον χώρο του product design.  

Πηγή εικόνας: starck.com

Όμως, όπου υπάρχουν θετικά καραδοκούν και τα αρνητικά. Η όλο και λιγότερη εμπλοκή του ανθρώπου στον σχεδιασμό προϊόντων που τον αφορούν, ο περιορισμός της σκέψης και η εξάρτησή της από την ηλεκτρική-μηχανική ανάπτυξη, ή η αυξανόμενη αυτοματοποίηση της εργασίας και επεξεργασίας ενός αντικειμένου, μπορεί να συμβάλλουν στον περιορισμό του ανθρώπινου παράγοντα στη διαδικασία σχεδιασμού. Ωστόσο, είπαμε, δε θέλουμε να είμαστε απόλυτοι. Είναι στο χέρι μας να εκμεταλλευτούμε αυτή την τεχνολογική ανάπτυξη, περιορίζοντας την ολική της χρήση στην κατασκευή, και χρησιμοποιώντας την μόνο για τη βελτιστοποίηση των προϊόντων. Αν μη τι άλλο, ο ανθρώπινος παράγοντας είναι εδώ για να κατευθύνει την τεχνολογία, και όχι για να τον αντικαταστήσει αυτή εξ ολοκλήρου. Από κοινού, όπως θα έλεγε και ο Italo Calvino, «Η τεχνολογία και ο άνθρωπος χτίζουν ο ένας τον άλλον. Ο τρόπος με τον οποίο βρισκόμαστε στον κόσμο και καταλαβαίνουμε ποιοι είμαστε διαμεσολαβείται από τεχνικές συσκευές. Δεν υπάρχει άνθρωπος χωρίς τεχνολογία. Ούτε υπάρχει μια τεχνολογική επανάσταση που αφήνει ανέπαφο τον ανθρώπινο τρόπο ύπαρξης».

Πηγές/ Further reading

The Benefits of Using AI for Product Design (With Examples). Από: nextechar.com.

Anindya (2023). How AI is revolutionizing the world of product design. Από: bootcamp.uxdesign.cc.

C. A. Scolari (2023).  Did Calvino Dream of Literary Androids? Από: lab.cccb.org.

Product Innovation Academy. Από: youtube.com.

Product Innovation Academy. AI Product Design | Designing Products with ChatGPT and Midjourney - How to Guide. Από: youtube.com.

Μ. Andersen (2022). Can AI actually replace digital designers?. Από: wix.com.

Ε. Suzuki (2021). Remember When Philippe Starck Designed a Production Chair With Generative Design? Από: autodesk.com.

P. Molinos (2023).  THE ART OF EXPLORERS’: THE ADIDAS ORIGINALS AND MONCLER CAMPAIGN GENERATED BY AI. Από: highxtar.com.