Αλήθεια, τρώγεται το πλαστικό;

Κεντρική Εικόνα: Guilty Flavours (Eleonora Ortolani) | Πηγή: portfolio-tools.s3.eu-west-2.amazonaws.com

Έχουμε δει και στο παρελθόν designers να εμπνέονται από το φαγητό και να το χρησιμοποιούν στα projects τους. Τα φαινομενικά λαχταριστά «πιάτα» της Marije Vogelzang στο project Volumes μάς ξεγελούν, και ταυτόχρονα μας βάζουν σε σκέψεις σχετικά με την υπερκαταναλωτική κουλτούρα του φαγητού στην εποχή μας, αφού το κάθε volume δεν είναι τίποτε άλλο παρά πέτρα με επίστρωση σιλικόνης, που κάνει το κάθε γεύμα που μας προσφέρει η Vogelzang οπτικά πλουσιότερο.

Volumes | Πηγή εικόνας: i0.wp.com

Πώς θα μας φαινόταν, όμως, αν πράγματι μπορούσαμε να φάμε κάτι συνθετικό, και μάλιστα κάποιο δημιούργημα προερχόμενο από πλαστικά απόβλητα; Η Eleonora Ortolani προχώρησε σε αυτή την περίεργη αλλά πρωτότυπη ιδέα, για το project του τελευταίου έτους των μεταπτυχιακών της σπουδών στο τμήμα Material Future, του Central Saint Martins στο Λονδίνο. Η Οrtolani, σκεπτόμενη την πρόσφατη παρατήρηση της δυνατότητας των κεροσκουληκιών (waxworms) να τρώνε πλαστικό, πήρε μια μικρή ποσότητα πλαστικού, μπόρεσε να τη διασπάσει εργαστηριακά σε βανιλίνη -η οποία πωλείται ευρέως στα σουπερμάρκετ ως φθηνότερο υποκατάστατο της βανίλιας-, κάτι που δεν είναι τίποτα παρά το γευστικό μόριο της βανίλιας.

Πηγή εικόνας: portfolio-tools.s3.eu-west-2.amazonaws.com

Φυσικά, η όλη διαδικασία κάθε άλλο παρά εύκολη ήταν για τη νεαρή ερευνήτρια, αφού έπρεπε να συνεργαστεί με εργαστήρια και επιστήμονες τροφίμων. Συνεργάτες του πειράματός της ήταν οι Hamid Ghoddusi (London Metropolitan University) και Joanna Sadler (University of Edinburgh), της οποίας η ομάδα χρησιμοποίησε γενετικά τροποποιημένα βακτήρια για να συνθέσει βανιλίνη από πλαστικό. Η συγκεκριμένη γεύση επιλέχθηκε σκοπίμως, αφού και το συνθετικό αντικατάστατο της βανίλιας παράγεται συνήθως από ορυκτό πετρέλαιο (η μακρινή συγγένεια με το πλαστικό είναι ορατή εδώ). Η όλη διαδικασία, αν και περίπλοκη -αφού στα εργαστήρια «κατασκευάστηκε» ένα ένζυμο που προστέθηκε στα βακτήρια E. coli, επιτρέποντάς του να κόψει τους εξαιρετικά ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των μορίων στη δομή του πλαστικού, ως μέρος της μεταβολικής διαδικασίας-, βοήθησε την Ortolani στην ένταξη αυτού του νέου μορίου στην έρευνά της, με την παρουσίασή του σε μορφή παγωτού σε ψυγείο στην έκθεση των πτυχιούχων του CSM. Σκοπός της, άλλωστε, είναι, μέσω του «πλαστικού παγωτού», να δείξει ότι ακροβατούμε μεταξύ της φυσικής και της επεξεργασμένης πρώτης ύλης, οι οποίες αμφότερες είναι μέρος ενός ενιαίου οικοσυστήματος.

Το εύλογο, πιστεύουμε, ερώτημα που τίθεται, είναι εάν το πρόβλημα της μόλυνσης από πλαστικό εντοπίζεται στην καθαυτή χρήση του ή στην υπέρογκη παραγωγή του. Θα ήταν ίσως καλύτερο, αν επικεντρωνόμασταν στην αντικατάστασή του ως πρώτη ύλη; Δύσκολη η απάντηση και ακόμα δυσκολότερη η λύση του προβλήματος.

Έπιπλα από κομφετί

Το στούντιο DesignByThem αποφάσισε να μετατρέψει τα κομμάτια από ανακυκλωμένο πλαστικό (προερχόμενα από κάθε είδους αντικείμενο) σε κομφετί, το οποίο στη συνέχεια το χρησιμοποίησε για την κατασκευή επίπλων. Έτσι, γεννήθηκε η πολύχρωμη Confetti Collection, των GibsonKarlo (Nicholas Karlovasitis & Sarah Gibson), που περιλαμβάνει τα πάντα: από σκαμπό, τραπέζια και γλάστρες, μέχρι πάγκους. Τα αντικείμενα των GibsonKarlo δε χαρακτηρίζονται μόνο από τα ζωηρά χρώματα και το ευφάνταστο σχέδιο, αλλά και από την ανθεκτικότητά τους, την αντοχή τους στην υπεριώδη ακτινοβολία και την ευκολία του καθαρισμού τους, αφού το λείο του πλαστικού δημιουργεί μια στιλπνή επιφάνεια που καθαρίζεται εύκολα. 

Confetti Colletcion | Πηγή εικόνας: sgp1.digitaloceanspaces.com

Η μοναδικότητα του κάθε προϊόντος επιτείνει την παιχνιδιάρικη διάθεση της συλλογής, υπογραμμίζοντας ότι τα ανακυκλώσιμα υλικά μπορούν -και πρέπει- να χρησιμοποιηθούν με εφευρετικότητα από τον εκάστοτε designer, αποδεικνύοντας την προσαρμοστικότητά τους.

Ένα κτήριο από πλαστικά μπουκάλια

To 2019, η αρχιτεκτονική ομάδα του Ulf mejergren architects (UMA) πρότεινε το New Wave, ένα σχολείο καλλιτεχνικών στο Μεξικό, του οποίου η πρόσοψη θα ήταν κατασκευασμένη από πολλαπλές σειρές πλαστικών μπουκαλιών σε δεύτερη χρήση. Σκοπός της ομάδας ήταν να υποδείξει στην τοπική κοινότητα, ότι οι τόνοι πλαστικού που χρησιμοποιούνται ετησίως μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για κοινό όφελος, δημιουργώντας μια άκρως εντυπωσιακή σύνθεση, ένα γλυπτό σχεδόν από πλαστικό. 

New Wave | Πηγή εικόνας: archello.s3.eu-central-1.amazonaws.com

Τα πλαστικά μπουκάλια θα τοποθετούνταν κάθετα στις ράβδους οπλισμού του κτηρίου -οι τελευταίες μάλιστα θα κάμπτονταν σε διάφορα σημεία του κτηρίου, προσδίδοντάς του τη μορφή κύματος-, ενώ τα μπουκάλια κοντά στο έδαφος επρόκειτο να γεμιστούν με τσιμέντο ή άμμο για να διασφαλιστεί η σταθερότητα, και η κάθε ράβδος συνδέεται επίσης σε έναν τοίχο. Τα πλαστικά αυτά κύματα είναι όμως κάτι περισσότερο από μια εντυπωσιακή πρόσοψη, αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σαν στέγαστρο για την προστασία από τη βροχή και τον ήλιο, ενώ σε ορισμένα σημεία μετατρέπονται και σε καθίσματα ή τραπέζια. Ουσιαστικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως το έργο στοχεύει τόσο στο να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο οι τόνοι πλαστικού βλάπτουν το υδάτινο περιβάλλον μας, όσο και στο να υπογραμμίσει τη δυνατότητα αντιμετώπισης της ρύπανσης σε μεγάλη κλίμακα μέσω της αρχιτεκτονικής.

Μια πολύχρωμη πρόσοψη από καπάκια

Στο Mindelo, μια πόλη στο Πράσινο Ακρωτήριο, το γραφείο Ramos Castellano Arquitectos αποφάσισε να χρησιμοποιήσει πλαστικά καπάκια από βαρέλια για την πρόσοψη του μουσείου Centro Nacional de Artesanato e Design (National Centre for Art, Crafts, and Design). Οι αρχιτέκτονες Eloisa Ramos και Moreno Castellano, εμπνευσμένοι από τους εφευρετικούς κατοίκους της πόλης, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα ψηφιδωτό με πολλά χρώματα, που παίρνει τη μορφή πέργκολας, αφήνοντας τον ήλιο να εισχωρήσει στον χώρο, διατηρώντας σταθερή την εσωτερική θερμοκρασία και παρέχοντας ιδανικές συνθήκες στους χώρους του μουσείου. 

Πηγή εικόνας: images.divisare.com

Η αρμονία του τελικού αποτελέσματος είναι πρόδηλη, δικαιώνοντας την τολμηρή επιλογή του ευτελούς, εκ πρώτης όψεως, υλικού, και αποδεικνύοντας παράλληλα ότι λύσεις υπάρχουν, αρκεί να είμαστε ανοιχτοί σε αυτές.

Πηγές/ Further reading

Guilty Flavours- Eleonora Ortolani. Από: graduateshowcase.arts.ac.uk.

DESIGNER RECYCLED PLASTIC. The Confetti Collection. Από: adamrobinsondesign.com.

New Wave UMA - Ulf Mejergren Architects as Architects. Από: archello.com.

Architects Create Unique Façade From Colorful Recycled Barrel Lids. Από: demilked.com.