Δύο εσωτερικά, δύο ξόρκια από τον Carlo Mollino

Οι καταπληκτικές μανίες του αρχιτέκτονα Carlo Mollino

DS.WRITER:

Τάσος Γιαννακόπουλος

Κεντρική Εικόνα: Casa Mollino | artview.com

Το Τορίνο αποτελεί το πρωταρχικό τοπίο του ιδιαίτερου σχεδιαστή και αρχιτέκτονα Carlo Mollino. Είναι πιθανό, αυτό το ιδιαίτερο μέρος με υπόβαθρο τις βραχώδεις Άλπεις, όπου η κοιλάδα Susa χωρίζεται από -και ταυτόχρονα συνυπάρχει με- τον ποταμό Πο, και όπου σύμφωνα με τους μυστικιστές συναντώνται μαγικά τρίγωνα μαύρης και λευκής ενέργειας, να είχε επηρεάσει τον ιδιοσυγκρατικό Ιταλό. Ενδεχομένως, αυτές οι αντιφάσεις να δημιούργησαν την απόλυτη έκφραση του ιδανικού ανθρώπου, αν ο Lewis Mumford είχε εκφράσει έναν τέτοιο άνθρωπο στο βιβλίο του Τέχνη και Τεχνική. Έναν άνθρωπο που ασχολήθηκε τόσο με την τέχνη όσο και με την τεχνική, σε έναν ενιαίο κορμό έργου που περιλαμβάνει αρχιτεκτονική, σχεδιασμό επίπλων, καθρεπτών, ταπετσαριών μα και αυτοκινήτων, κάμποση φωτογραφία, λίγη λογοτεχνία, σκι, και, φυσικά, ακροβατικές πτήσεις με αεροπλάνο.

Carlo Mollino | carlomollino.org

Ο Carlo Mollino (1905-1973) κατορθώνει να ισορροπήσει ανάμεσα σε όλα αυτά τα ενδεχομένως συγκρουόμενα πεδία, με μαεστρία. Καταφέρνει να συγκεράσει τα πολλαπλά του ενδιαφέροντα, τον μοντερνισμό, τον σουρεαλισμό, την αιγυπτιολογία και όσες άλλες αναφορές μπορεί κανείς να διαβάσει στο έργο του, σε έναν παλλόμενο εκλεκτικισμό. Είτε πιάσει κανείς την καρέκλα Fenis με τα καμπυλόμορφα μέρη της, ή το πιο τεκτονικό τραπέζι Reale με τις ιδιαίτερες αρθρώσεις του, ή πάλι την καρέκλα Ardea -όλα σε παραγωγή ακόμα από τη Zanotta-, θα δει μια ζούσα ένταση στα αντικείμενα αυτά, σαν να πρόκειται για ζωντανά πλάσματα που έχουν τραφεί από αυτές τις αναφορές και στηρίζονται στις σχοινοτενείς κατευθύνσεις που τους έχει δώσει ο δημιουργός τους.

Fenis chair | zanotta.it

Reale table | zanotta.it

Ardea chair | zanotta.it

Εύστοχα παραδείγματα αυτών των τάσεων στο έργο του Ιταλού σχεδιαστή, είναι δύο εσωτερικά που έκανε: η Casa Miller και η Casa Mollino. Το πρώτο ήταν μια γνωστή κατοικία που είχε δημοσιευτεί στον καιρό της με μάλλον αρνητικά σχόλια, και η δεύτερη μια κρυφή κατοικία για τον ίδιο που την κρατούσε κρυμμένη από συγγενείς και φίλους, η οποία ακολούθησε αντίθετη πορεία και πλέον αποτελεί μουσείο ανοικτό στο κοινό.

Tabletop | domusweb.it

Casa Miller | pinimag.com

Casa Miller | domusweb.it

Η Casa Miller είναι ένα εσωτερικό, όπου συνυπάρχουν όλα τα εσωτερικά, η παιδική ηλικία με τα γηρατειά, το σύγχρονο με τη μνήμη, το ερωτικό με τη σεμνότητα. Γεμάτο πάμπολλες οριζόντιες επιφάνειες, πάρα πολλές για να κάθεσαι σε όλες, πάρα πολλές για να τις ξαπλώσεις, με πάρα πολλούς σουρεαλιστικούς καθρέπτες με θηλυκόμορφα περιγράμματα -αυτό της Αφροδίτης της Μήλου είναι το πιο διάσημο-, με λαστιχένια γάντια πάνω σε γυάλινα πετάσματα σαν πίνακες του φίλου του De Chirico, ξεκινώντας ένα ακόρεστο σχήμα αυθόρμητων συσχετισμών, μεταμορφώνοντας τη συμβατική πραγματικότητα σε μια φανταστική πραγματικότητα. Η τυπική προοπτική μέσα από τα κάτοπτρα και τα γυαλιά καταρρίπτεται στους χώρους της κατοικίας και αναδύονται καινούριες ερμηνείες στα πράγματα καθ’ αυτά, καθώς δημιουργείται μια ρωγμή στη σύλληψη καθημερινών αντικειμένων και πρακτικών μέσα από την αρχιτεκτονική τους και το design.

Casa Miller | domusweb.it

Η άλλη κατοικία, η Casa Mollino, είναι ακόμη πιο πολύ προς τη μεριά του Wunderkammern, σπαρμένη εσωτερικά με όλα τα αγαπημένα αντικείμενα του συνθέτη. Η ίδια βρίσκεται πάνω στο όριο της πόλης, από τη μια μεριά του ποταμού. Μέσα της υπάρχουν χαλιά από ζέβρες, γλυπτά ποδιών και κεφαλές αλόγων, παρέα με λουλούδια που φέρουν κοχύλια στη θέση των ανθών τους. Μοιάζει πιο πολύ με ένα μνημονικό παλάτι, που ο κάτοχός του έχει τοποθετήσει προσεκτικά αντικείμενα στις θέσεις τους για να πάρει αφορμή από αυτά, ώστε να ξεδιπλώσει την ιστορία τους για να μην ξεχάσει τη συντροφιά τους, παρά με μια κατοικία που υπήρχε στο εδώ και στο καθημερινό τώρα, κάποτε. Η Casa Mollino έχει προσεκτικά συντεταγμένα ίχνη από όλο τον εαυτό του. Ο αρχιτέκτονας προσπαθεί να εξαφανιστεί μέσα στις εμφανίσεις, σε αυτόν τον χώρο που είναι πλήρως δικός του και των ευκαιριακών καλεσμένων του. Γυμνές φωτογραφίες διακοσμούν τον έναν τοίχο ενός δωματίου, και ζωγραφισμένες πεταλούδες έναν άλλο σε ένα δωμάτιο που το κρεβάτι έχει το σχήμα βάρκας, σαν να αποτελεί δοκίμιο πάνω στο πέρασμα του χρόνου και τον τελικό προορισμό του δίπλα από το ποτάμι.

Casa Mollino | artview.com

Casa Mollino | nssmag.com

Είναι σαφές πως δεν αποτελούσε έναν τυπικό σχεδιαστή, αλλά μια φιγούρα που έπαιζε με τα όρια των επιμέρους τεχνών, και που κατά πάσα πιθανότητα τα αγνοούσε ή δεν τα λάμβανε υπόψιν, με απώτερο σκοπό τον ίδιο που περιγράφει για κάθε άνθρωπο με αξιοπρέπεια• ήθελε να μαγέψει και να μαγευτεί, ήθελε να εκφραστεί.