“Μέσω των διαταραχών που προκαλώ στον χώρο και τον χρόνο, με ενδιαφέρει να ορίσω καινούρια χωρικά πλαίσια για τον θεατή.”

Η Μαριλένα Κρανιώτη είναι μια νεαρή γλύπτρια, απόφοιτη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, της οποίας η δουλειά προκαλεί εντύπωση. Προσπαθώντας να ορίσει αρχικά το σώμα της στον χώρο και έπειτα τον ίδιο τον χώρο που το “στεγάζει”, νιώθοντας και τα δυο αυτά περιβάλλοντα ως σπίτι της, ξεκίνησε να δημιουργεί γλυπτική. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δουλειάς της, ο όγκος, το μέταλλο, η σχεδόν αρχιτεκτονική που θυμίζει τοπία αποκαλυπτικά και βιομηχανικά, καθώς επίσης η ποιητική διάσταση που τους αποδίδει, έρχονται σε αντίθεση με την ίδια, τις διαστάσεις που το σώμα της καταλαμβάνει, τη δύναμη που ενδεχομένως περιμένει κανείς να διαθέτει, και την αδυναμία -όπως η ίδια λέει συχνά- να εκφράσει τις ιδέες της μέσω της συγγραφής. Προκειμένου να επικοινωνήσει σύγχρονα κοινωνικά θέματα, καταφεύγει στον αγαπημένο της κόσμο των αλληγοριών, των συμβόλων, της φιλοσοφίας και των λαϊκών παραδόσεων ως έμπνευση και επικοινωνιακό εργαλείο. Το ενδιαφέρον της στρέφεται σε μια αλληγορική αποτύπωση των φυσικών και κοινωνικών φαινομένων, με συχνή την παρουσία του στοιχείου τής τελετουργίας και της βιωματικής αλληλεπίδρασης. Πρόσφατα άνοιξαν με τον επίσης εικαστικό The Krank, το Symptom Space στον Νέο Κόσμο. Μιλήσαμε με τη Μαριλένα Κρανιώτη για ζητήματα που αφορούν τη γλυπτική στην Ελλάδα, το φύλο, την υλικότητα και τον “γλυπτικό ήχο”, όπως τον αποκαλεί. 

Γιατί μέταλλο και γιατί τέτοιες διαστάσεις;

To μέταλλο είναι το υλικό που μετουσιώνει τη σκέψη μου, είναι αυτό που αναπαριστά καλύτερα τον κόσμο μου. Είναι ένα υλικό το οποίο χρησιμοποιείται από πολύ παλιά, είναι πολύ εύπλαστο και αιχμηρό. Μου αρέσει ό,τι προέρχεται μέσα από τη γη, τα ορυκτά δηλαδή, και το βρίσκουμε εντός της. Για μένα έχει μια σύνδεση με την έννοια του χθόνιου. Επίσης ό,τι δουλεύεται με φωτιά και εργαλεία, οι διαδικασίες κατεργασίας των υλικών με τη βοήθεια της φλόγας με ενδιαφέρουν. Υπάρχει παράδοση σε αυτό το υλικό αλλά ταυτόχρονα είναι και πάρα πολύ σύγχρονο. Φέρει διαφορετικές και παράλληλες αναφορές, ανάλογα με το είδος του μετάλλου. Για παράδειγμα, το σίδερο έχει αναφορές στον πόλεμο, αλλά δεν το χρησιμοποιώ για να φτιάξω όπλα αλλά έργα. Αντίστοιχη σύνδεση έχει και με τη βιομηχανία.

Ποια είναι η εμπειρία σου ως γυναίκα γλύπτρια στην Ελλάδα, και πώς θεωρείς πως αντιμετωπίζεσαι λόγω του φύλου σου -σε σχέση πάντα με τα υπερ-μεγέθη, "σκληρά” έργα σου;

Η μεταχείρισή μου λόγω φύλου είναι ένα θέμα που ακόμη δεν έχει -προφανώς- λυθεί, αν και βρίσκεται, θεωρώ, σε διαδικασία αλλαγής. Ωστόσο, και λόγω του υλικού που δουλεύω και λόγω των μεγεθών, συχνά προκύπτει η υπόθεση ότι αυτά τα έργα είναι κάποιου άντρα καλλιτέχνη, τον οποίο και ψάχνουν στα πλαίσια πχ μιας έκθεσης. Όσον αφορά τον καλλιτεχνικό χώρο, έχω δεχτεί σεξισμό και συγκεκριμένα σε σχέση με την κλίμακα των έργων μου, αφού η ικανότητά μου να δουλεύω όπως δουλεύω υποτιμάται συχνά. Θεωρώ σημαντικό να συνεχίσω να δουλεύω με τον τρόπο που μου ταιριάζει, ανεξάρτητα από τα στερεότυπα, και αυτό δείχνει και έμπρακτα τη στάση μου απέναντι στο ζήτημα.

Υπάρχει σκηνή μεταλλογλυπτικής στην Αθήνα; Ποιες οι δυσκολίες εύρεσης, τόσο του υλικού σου όσο και χώρου έκθεσης των έργων σου;

Το μέταλλο είναι δύσκολο όσον αφορά το κομμάτι της αισθητικής, διότι, πέρα από την ιδέα πίσω από κάθε έργο, το καθαρά οπτικό και αισθητικό αποτέλεσμα μπορεί σε κάποιον να μην αρέσει, ωστόσο υπάρχει κόσμος που ενδιαφέρεται για τέτοια έργα. Όσον αφορά το κομμάτι της έκθεσης, το πρόβλημα δεν εστιάζεται τόσο στο υλικό όσο στο μέγεθος, και αυτό συμβαίνει λόγω “εθνικής” νοοτροπίας. Στην Ελλάδα είμαστε συνηθισμένοι σε άλλα μεγέθη και αποστάσεις. Αυτό που με οδήγησε στο να δουλεύω τα έργα μου σε κλίμακα, είναι η έλλειψη τέτοιων έργων και το ότι θα ήθελα προσωπικά να δώσω στα έργα μου το πραγματικό μέγεθός τους, αυτό της σύλληψής τους, χωρίς δηλαδή περιορισμούς. Εξάλλου, το μέγεθός τους είναι αναπόσπαστο τμήμα της συνολικότερης σύνθεσης και μόνο έτσι μπορούν να είναι “σωστά”. 

Ποιες είναι οι συνδέσεις πίσω από τα σύμβολα που χρησιμοποιείς, και ποια η βασική πηγή έμπνευσής σου;

Σύμβολα όπως ο κύκλος, το τρίγωνο και η σπείρα, και έννοιες όπως η θερμότητα, το φως αλλά και η απόκοσμη - ανοίκεια αίσθηση, σύμβολα επίσης που συνδέονται με την αλλαγή και τη μετάβαση, προκαλούν το ενδιαφέρον μου συχνά και τα επανεξετάζω από διαφορετική πλευρά κάθε φορά. Ο ήχος, έννοια που δουλεύω τώρα, ταυτίζεται στη δουλειά μου με τον χώρο. Το φαινόμενο του ήχου -ως γλυπτικού μέσου- δημιουργεί παλμικές δονήσεις στο περιβάλλον. Μέσω των διαταραχών που προκαλώ στον χώρο και τον χρόνο, με ενδιαφέρει να ορίσω καινούρια χωρικά πλαίσια για τον θεατή/επισκέπτη. Με ενδιαφέρει η σύνδεση της υλικής υπόστασης με την πνευματική ή τη νόηση. Μέσω των αισθήσεων, όπως της ακοής και της όσφρησης -μυρωδιάς του χώματος-, ξεκλειδώνονται διαφορετικοί τρόποι αντίληψης του χώρου.

Τι θα δούμε στο άμεσο μέλλον, τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και στο Symptom Space που διατηρείς με τον εικαστικό The Krank;

Σύντομα ολοκληρώνεται η καινούρια σειρά ηχητικών έργων μου με τίτλο “τροπόσφαιρα”, η οποία αποτελείται από 14 ηχητικά τοπία. Αυτή την περίοδο στο Symptom Space οργανώνουμε την επόμενη έκθεση, που θα γίνει τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο, καθώς και κάποια residency στον ίδιο χώρο.