Θανάσης Μπάμπαλης: «Συνήθως το προϊόν που έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα για εμένα, είναι το “επόμενο”.»

Συνομιλήσαμε με τον γνωστό designer για τη δουλειά του, αλλά και για το ελληνικό design.

DS.WRITER:

Ιωακειμίδου Χριστίνα

Κεντρική Εικόνα: Pino by Shibui | Πηγή: static.wixstatic.com

Τα πολυάριθμα project του Έλληνα product designer Θανάση Μπάμπαλη, είναι γνωστά τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές κοινό. Συνεργασίες με γνωστές εταιρείες, όπως οι αμερικανικές Dimensional Media Inc. και Dakota Jackson Inc., η ίδρυση του Shibui -από κοινού με τον επίσης καταξιωμένο σχεδιαστή Κωνσταντίνο Χούρσογλου-, βραβεύσεις σε διαγωνισμούς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και η ακαδημαϊκή του καριέρα σε δημόσια και σε ιδιωτικά ιδρύματα της χώρας, είναι κάποιοι από τους πολλούς σταθμούς στην καριέρα του.

Wooden case for Macbook | Πηγή εικόνας: mataroa.gr

Εξίσου διαφορετικά είναι και τα προϊόντα που έχει επιμεληθεί ή συνεπιμεληθεί. Οι δουλειές του περιλαμβάνουν μια γκάμα εταιρειών και αντικειμένων, αποδεικνύοντας ότι το design αφορά τα πάντα, αρκεί να υπάρχει σεβασμός για το εκάστοτε αντικείμενο, τον παραγγελιοδότη, και φυσικά το κοινό.

Συσκευασία Γάλακτος (Φάρμα Κουκάκη) | Πηγή εικόνας: pbs.twimg.com

Στο βιογραφικό του υπάρχουν πολλά brands -ελληνικά ή μη-, όπως τα Gruppe, Φάρμα Κουκάκη, Γεροβασιλείου (με την ομολογουμένως εξαιρετική συσκευασία κρασιού), VIMITEX, ενώ τα έπιπλα και η συσκευή ανάμιξης ποτών ΜΧ, την οποία και παρουσίασε στην έκθεση Good Design Greece το 2020, δηλώνουν την πρόθεση του designer για ένα τελικό προϊόν που είναι σε θέση να «αφουγκράζεται» τις ανάγκες, χωρίς όμως να χάνει ποτέ την καθαρή και όμορφη φόρμα του.

Votrys packaging | Πηγή εικόνας: static.wixstatic.com

Συσκευασία κρασιού (Gerovassiliou) | Πηγή εικόνας: mataroa.gr

Έτσι, συζητάμε μαζί του για το design, την προσέγγιση του σχεδιασμού του, αλλά και το θέμα της αντιμετώπισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και αγοράς απέναντι στους Έλληνες ανερχόμενους ή μη designers.

Έχοντας αρχικά σπουδάσει Μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού και εργαστεί στον συγκεκριμένο τομέα, τι ήταν αυτό που σας έκανε να στραφείτε στο βιομηχανικό design, σε μια εποχή που ίσως δεν ήταν τόσο διαδεδομένο στην Ελλάδα;

To design βρέθηκε στον δρόμο μου εντελώς τυχαία, σε ένα ταξίδι μου στο Λονδίνο. Μόλις είχα ολοκληρώσει τους πρώτους 4 μήνες εργασίας σαν μηχανικός Εμπορικού Ναυτικού στην Ελλάδα και πήγα στο Λονδίνο (με τα πρώτα μου χρήματα) για ένα μικρό διάλειμμα, αλλά και επίσης για να διερευνήσω την πιθανότητα σπουδών σαν Ναυπηγός (σαν φυσική συνέχεια των σπουδών μου), μια που η Αγγλία είχε τότε καλές σχολές σε αυτό τον κλάδο. Ήταν η περίοδος του χρόνου που όλες οι (δημιουργικές) σχολές στην Αγγλία έκαναν εκθέσεις, για να αναδείξουν τη δουλειά των σπουδαστών τους. Εντελώς τυχαία, ένας φίλος μού είπε να πάω σε μια από αυτές που είχαν ενδιαφέρον και ήταν εύκολα προσβάσιμη. Τότε, η σχολή ονομαζόταν London College of Furniture, στο East End του Λονδίνου. Πήγα λοιπόν και ανακάλυψα, όχι μόνο το design, αλλά και την κατασκευή αντικειμένων (craft) και μέσα σε 2-3 ώρες αποφάσισα τη στροφή της καριέρας μου! Ήταν κεραυνοβόλος έρωτας, πραγματικά! Θεωρώ ότι ήμουν πολύ τυχερός που βρήκα αυτή τη σχολή στον δρόμο μου και μπόρεσα να ανακαλύψω αυτή την πλευρά του εαυτού μου. Μετά από το πρώτο μου πτυχίο εκεί, έκανα αίτηση για μεταπτυχιακό στο Royal College of Art και (προς μεγάλη μου χαρά και ανακούφιση) με δέχτηκαν. Ήταν τότε ό,τι καλύτερο σαν σχολή στο design στο Λονδίνο.

Rose chair by Anesis | Πηγή εικόνας: static.wixstatic.com

Από τη συλλογή Iris family | Πηγή εικόνας: static.wixstatic.com

Ποια ήταν η πηγή της έμπνευσης του ύφους που ακολουθείτε στο Shibui.ch; Πιστεύετε, ότι η μίνιμαλ αισθητική της δουλειάς σας οδηγεί τον καταναλωτή στη βαθύτερη κατανόηση και σεβασμό του αντικειμένου και του καλλιτέχνη πίσω από αυτό;

Εγώ και ο Κωνσταντίνος Χούρσογλου (μεταξύ και αρκετών άλλων Ελλήνων σχεδιαστών) συζητούσαμε την περίοδο 2012-13 πιθανότητες συνεργίας για να αναδείξουμε το ελληνικό design συνολικά και να προωθήσουμε τη δουλειά μας στο εξωτερικό. Δυστυχώς αυτή η προσπάθεια δεν απέδωσε κάτι ομαδικό, αλλά η συζήτηση με τον Κωνσταντίνο συνεχίστηκε. Ο Κωνσταντίνος πρότεινε τότε να κάνουμε μια προσπάθεια μαζί, μέσω μιας κοινής εταιρείας, και να βγούμε με δικά μας προϊόντα στο εξωτερικό. Τα προϊόντα θα ήταν δικού μας σχεδιασμού. Τότε θέσαμε και οι δύο τα “θέλω” μας σαν σχεδιαστικές κατευθύνσεις και βρήκαμε πολλά κοινά σημεία. Το κυριότερο ήταν η αγάπη μας για την απλότητα στον σχεδιασμό, δηλαδή η ξεκάθαρη μορφή που δεν χρειάζεται διακόσμηση για να λειτουργήσει καλά και σωστά. Το «μίνιμαλ» δεν μας απασχολεί σαν «ύφος», αλλά σαν αναφορά στην καθαρή και όμορφη φόρμα που προκύπτει και που συνήθως είναι και πολύ πρακτική και ειλικρινής. Δεύτερο συστατικό ήταν η τοπική παραγωγή στην Ευρώπη, μέσω μικρών παραγωγών που κάνουν πολύ καλή και ποιοτική δουλειά. Τρίτο συστατικό ήταν η χρήση φυσικών υλικών που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον. Τα αντικείμενα που σχεδιάζουμε είναι ειλικρινή, απλά, χρηστικά και μερικοί τα βρίσκουν όμορφα. Αυτό μας είναι αρκετό.

Shibui | Πηγή εικόνας: static.wixstatic.com

Plume by Shibui | Πηγή εικόνας: static.wixstatic.com

Ποιο από τα προϊόντα που σχεδιάσατε έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα για εσάς;

Κάθε προϊόν που έχω σχεδιάσει (ή καλύτερα: έχω συμμετάσχει στον σχεδιασμό του), έχει τρία σημαντικά συστατικά: Πρώτον, οι άνθρωποι που συμμετείχαν στην ομάδα σχεδιασμού (δηλαδή ο πελάτης και οι συνεργάτες του, και εγώ και οι συνεργάτες μου) και δεύτερον, η διαδρομή. Δηλαδή, ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε το πρόβλημα-προϊόν με όλα τα όνειρα και την ιστορία του πελάτη, οι συζητήσεις που έγιναν, οι αντιδράσεις στις προτάσεις μου και οι συμβουλές τους, ή και η ποιότητα επικοινωνίας μεταξύ μας… Και τρίτον, το αποτέλεσμα -δηλαδή το προϊόν σαν αποτέλεσμα του πρώτου και του δεύτερου παραπάνω.

Το επάγγελμά μου είναι να κατανοώ αυτό που θέλει ο πελάτης και να αντιδρώ ανάλογα με αυτά που ακούω. Αν δεν ακούσω σωστά και δεν κάνω τις σωστές ερωτήσεις, τότε το αποτέλεσμα είναι μέτριο (και ίσως υπερβολικά ναρκισσιστικό= βλέπε καλλιτέχνης). Όταν όμως η επικοινωνία είναι άριστη και οι στόχοι ξεκάθαροι για όλους, τότε το αποτέλεσμα ικανοποιεί τα όνειρα όλων, έστω και αν υπάρχουν συμβιβασμοί (πάντα υπάρχουν). Υπάρχουν, ευτυχώς, πολλά προϊόντα που έχω σχεδιάσει (ή έχω συμμετάσχει στον σχεδιασμό τους), όπου η επικοινωνία ήταν άψογη και το αποτέλεσμα πολύ καλό. Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω.

Επίσης, συνήθως το προϊόν που έχει τη μεγαλύτερη βαρύτητα για εμένα, είναι το «επόμενο».

Multi Kyklos by Gruppe | Πηγή εικόνας: gruppe.gr

Drinks Mixer MX by Gruppe | Πηγή εικόνας: designjournalmag.com

Η παρουσία σας σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας σάς έχει φέρει σε επαφή με τη νεότερη γενιά designers. Πιστεύετε, ότι το μέλλον του τομέα στην Ελλάδα είναι ελπιδοφόρο;

Όπως έχω ξανά-αναφέρει στο παρελθόν, το μέλλον του κλάδου (product design= σχεδιασμός αντικειμένων) στην Ελλάδα, θα είναι ελπιδοφόρο όταν οι τοπικές εταιρείες παραγωγής κατανοήσουν τη σημαντικότητα του σωστού σχεδιασμού των αντικειμένων που παράγουν. Αυτές όμως (συνολικά) οι εταιρείες παραγωγής γίνονται λιγότερες κάθε χρόνο. Υπάρχουν πολλοί Έλληνες σχεδιαστές που είναι ταλαντούχοι, αλλά ψάχνουν εργασία ή συνεργάτες στο εξωτερικό (όπως και εγώ), λόγω έλλειψης συνεργατών εδώ. Έχουμε γίνει μια χώρα προσφοράς υπηρεσιών (πχ τουρισμός) κυρίως, και η όποια παραγωγή γίνεται κυρίως στο επίπεδο της “ειδικής κατασκευής”, και όχι της σωστής παραγωγής με εξωστρέφεια (όπως άλλες χώρες της Ευρώπης, μερικές μικρότερες από την Ελλάδα).

Ψυγείο για τη Φάρμα Κουκάκη | Πηγή εικόνας: larissanet.gr

Ποιες άλλες πρωτοβουλίες όσον αφορά τις σπουδές στο βιομηχανικό design θα πρέπει να γίνουν, έτσι ώστε να υπάρξει άνθιση του τομέα και στην Ελλάδα;

Το όνειρό μου είναι να γεννηθεί μια δημόσια σχολή (μία είναι υπέρ-αρκετή) στην Ελλάδα, που να έχει ξεκάθαρο και πρακτικό όραμα σχετικά με τον σχεδιασμό (συνολικά και σε όλες τις κατευθύνσεις) και την κατασκευή/παραγωγή, και αφού κατανοήσει τις ανάγκες των παραγωγικών κλάδων της χώρας μας, να εκπαιδεύσει τους σχεδιαστές με όραμα και σύνδεση με την αγορά και με χρήση νέων τεχνολογιών (σχεδιασμού και παραγωγής). Επίσης πρέπει να υπάρξει κρατική μόνιμη χρηματοδότηση των πολλών νέων ταλέντων (σχεδιαστών και μικροκατασκευαστών/σχεδιαστών) που υπάρχουν στη χώρα, ώστε να μην χρειάζεται να αγωνίζονται για την επιβίωσή τους σερβίροντας ποτά στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους, ή να μετακομίζουν στο εξωτερικό για να ικανοποιήσουν το όνειρό τους.